فرش یکی از مهم ترین لوازم تزیینی است که در منزل از آن استفاده خواهد شد. امروزه با توجه به گرانی انواع فرش ها باید به طور حساسی از آن ها مراقبت شود. در صورت مراقبت نکردن اصولی از فرش، با گذشت زمان شاهد پوسیدگی و پارگی در فرش خواهیم بود. یکی از این پوسیدگی ها در لبه های فرش می باشد که در این مطلب به سوال «لبه دوزی فرش چیست» و هزینه لبه دوزی فرش پرداخته ایم.
از قسمت های مهم و اصلی فرش، قسمت ریشه و لبه آن بوده که بیشتر از بقیه نقاط در معرض آلودگی و پوسیدگی قرار دارند، از این رو محافظت از ریشه و لبه فرش در مقایسه با بقیه بخش های فرش از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. که در ادامه به معرفی و انواع شیرازه دوزی فرش و لبه دوزی فرش می پردازیم.
در شرکت های قالیشویی اموری که به شدت معروف می باشد، ریشه زنی و لبه دوزی فرش ها است. این امر بر روی فرش هایی که برای شستشو و ترمیم به قالیشویی ها سپرده می شوند، انجام می‌گردد. از این رو بهترین انتخاب برای این امر، قالیشویی امیدان می باشد که خدماتی همچون رفوگری فرش، ریشه بافی فرش و …. را با بالاترین کیفیت انجام خواهد داد.
شیرازه دوزی یا لبه دوزی فرش چیست؟
کلمه شیرازه در لغت دهخدا به معنی نوعی دوختن و بهم پیوستن اوراق کتاب، دفتر می باشد. در صنعت قالیبافی، به نوارهایی که در دو طرف طولی فرش ها از بالا تا پایین قرار گرفته اند را شیرازه فرش و یا لبه فرش گویند. در فرش های قدیمی به ویژه فرش های روستایی و عشایری، شیرازه به شکل نواری به عرض دو تا چهار سانتی متر بوده ولی امروزه در فرش های جدید اغلب لوله ای شکل و کاملا مدور هستند.
لبه فرش همانند یک قاب، فرش را دربر گرفته و علاوه بر این که فرش را زیبا می کند در برابر ساییدگی، خیس شدن فرش، پارگی و… محافظت خواهد کرد.
از آن جایی که پشم بز مقاوم ترین الیاف حیوانی بوده رطوبت از آن عبور نخواهد کرد و بید نمی تواند آن ها را بجود، در خیلی از فرش های دستباف قدیمی، بافندگان به جای الیاف پشم برای مقاومت و استقامت بیشتر فرش ها، از پشم بز برای شیرازه و لبه استفاده می کردند.
در قالیشویی های معتبر، خدمات شیرازه و لبه دوزی به سه نوع صورت می گیرد که عبارتتند از:
۱٫ شیرازه منفصل
۲٫ لبه دوزی متصل
۳٫ شیرازه دوزی حصیری
دو مزیت مهم شیرازه بافی در فرش
۱- اگر دقت نمائید در لبه های طولی فرش، پرز هایی وجود دارد که جزء خود بافت فرش محسوب خواهند شد که در صورت نبودن لبه و شیرازه، با گذشت زمان بافت طولی فرش از بین رفته و از تراکم بافت در آن ناحیه کم می شود. به طوری که بعد از گذشت زمان به وضوح مشاهده می نمائید که از حاشیه و لبه فرش کم شده است پس شیرازه دوزی و لبه دوزی فرش سبب استحکام بخش طولی فرش شده و علاوه بر آن باعث برقراری نظم خاصی می شود که اصطلاحا به آن پلمپ بافت فرش گویند.
۲- با توجه به سلیقه رفوگر در زمان اجرای لبه دوزی دارد، می تواند طرح و نقش های زیبایی را در لبه طولی فرش ها پیاده کند. برای مثال به جای استفاده از یک نخ که هیچ ارتباطی با فرش نداشته، می تواند از نخی که با چله فرش یا رنگ پس زمینه مناسب است، استفاده نماید.
ترمیم و تعمیر شیرازه فرش ها چگونه انجام می شود؟
ترمیم و تعمیر لبه فرش به دو صورت انجام می شود.
۱- ممکن است بخشی از شیرازه دچار مشکل جزئی شده باشد که در این صورت نیازی به تعویض کامل آن نیست و تعمیر لبه توسط رفوگر انجام خواهد شد به طوری که شیرازه و لبه عین روز اولش حالت طبیعی به خود می گیرد.
۲- گاهی هم ممکن است که لبه با گذشت زمان با عواملی خاص دچار مشکل شود طوری که حالت از هم گسیختگی پیدا خواهد کرد که در این حالت رفوگر با تیغ های مخصوص، شیرازه لبه فرش را جدا می کند و دوباره شروع به شیرازه پیچی و لبه دوزی می کند. که با توجه به نوع فرش هزینه لبه دوزی فرش امکان دارد متفاوت باشد.
انواع راه های لبه دوزی در قالیشویی ها
شیرازه و لبه دوزی به سه روش متصل، منفصل و حصیری انجام می گیرد. ابزار مناسب این کار خامه است که باید متناسب با رنگ فرش، سوزن و نخ چرم دوزی باشد. پس از شیرازه دوزی توصیه می شود از کاور ریشه فرش استفاده نمائید تا ماندگاری لبه دوزی و شیرازه دوزی بیشتر شود.
یکی از این قالیشویی ها برای انجام شیرازه دوزی، قالیشویی امیدان است که با استفاده از متخصصان و پرسنل مجرب علاوه بر لبه دوزی و شیرازه بافی فرش ها، خدماتی همچون چرم دوزی فرش، شستشوی فرش ماشینی و دستباف و … را با بالاترین کیفیت انجام می دهند. در ادامه به معرفی انواع شیرازه دوزی فرش می پردازیم.
شیرازه متصل
وسایل مورد نیاز برای لبه دوزی متصل:
• خامه متناسب با رنگ قالی
• سوزن ها
• نخ های چرم دوزی
اگر در زمان بافت قالی، شیرازه پیچیده شود یا در اثر ساییدگی و یا هر دلیلی این شیرازه از بین برود، آن را می برند و اگرچه بخش ساده بافی آن پهن باشد به صورت زیر عمل خواهند کرد:
قالی را روی زمین پهن می کنند و در بخش کنار آن، در جهت عکس خواب فرش، پرزها را در طول قالی از بخش های ساده بافی فرش را با قیچی گرفته و از ته کوتاه خواهند کرد.
بعد از آن، فرش را از پشت بر روی زمین پهن می کنند و سوزن شیرازه را با نخی که با خامه قالی متناسب با جنس آن باشد را انتخاب می کنند و داخل سوراخ سوزن خواهند کرد، بدون این که سر خامه را گره بزنند. نخ چرم دوزی را کنار بخش لبه فرش قرار می دهند.
سوزن را از پشت داخل فرش کرده و در حالی که حالت فرو کردن سوزن حتما باید به صورت مایل باشد؛ به طوری که سوزن داخل پرز فرش نشود. باید توجه کرد که بین خامه ها فاصله ای نداشته باشد و همیشه سوزن از یک ردیف داخل شود. این کار تا آخر انجام داده و در آخر نخ اضافی را داخل شیرازه می پیچند تا بیرون باقی نماند.
سایر راه های لبه دوزی فرش متصل
برای شیرازه دوزی متصل می توان فرش را به پشت پهن نمود و دو میخ با فاصله طول قالی در کنار لبه ها در دو طرف قالی قرار داد و بعد نخ چله مناسب با رجشمار فرش را به آن متصل کرد و زمان دوخت شیرازه به وسیله خامه می توان فرش را به دور نخ چله حرکت داد.
۱- ترمیم بخشی از شیرازه فرش:
اگر قسمت هایی از شیرازه فرش صدمه دیده باشد ولی در کل لبه سالم باشد، تنها به ترمیم همان قسمت های صدمه دیده خواهند پرداخت. فرش را از پشت بر روی زمین پهن کرده و اگر تار پودهای شیرازه نیز صدمه دیده باشد، اول به ترمیم آن خواهند پرداخت.
۲- ترمیم قسمتی از صدمه دیدگی چله شیرازه:
اول سوزن را با نخ چله متناسب با نخ شیرازه، انتخاب کرده و سوزن را از یکی از دو طرف بخش صدمه دیده یک مقدار بالاتر در درون شیرازه وارد می کنند و از سر دیگر شیرازه که صدمه دیده خارج می نمایند. بعد از این کار را دوباره تکرار می کنند.
تعداد تارهایی که کشیده می شود باید برابر با تعداد تارهای شیرازه باشد. بعد از تارکشی، نخ شیرازه را در سوزن شیرازه قرار داده و سوزن را در شیرازه های کناری وارد می نمایند تا سر نخ آن کامل محو شود. از آن نقطه وارد اولین رج لبه فرش می شوند و لبه دوزی فرش را ادامه خواهند داد.
زمانی که این عمل تا محل پارگی و آسیب دیده رسید، دوباره سوزن را وارد لبه کناری خواهند کرد تا سر آن کامل محو شود و با قیچی سر نخ شیرازه را می برند و اگرچه زرده بود، با سر درفش داخل شیرازه می کنند. اگر شیرازه داخل فرش های نفیس و با ارزش از بین رفته باشد جاهای صدمه دیده باید فقط به صورت آن چه که دربالا گفته ایم تعمیر شود.
از این رو برای اینکه به طور کامل تمام این مراحل انجام شود آن هم با کیفیت بالا باید از قالیشویی های معتبر استفاده نمائید که بهترین انتخاب قالیشویی امیدان می باشد که از افراد ماهر و مجرب برای این کار استفاده می کنند.
شیرازه دوزی به روش منفصل
این عمل بیشتر برای فرش هایی که قسمت ساده بافت آن ها کم شده یا کاملا نداشته باشد، انجام خواهد شد. شیرازه ویژه این روش به صورت متری و آماده در بازار یافت خواهد شد. برای شیرازه دوزی منفصل، اول فرش را روی زمین پهن کرده و لبه های آن را با قیچی صاف می کنند. بعد از آن با سوزن و نخی که مناسب رج شمار فرش بوده، شیرازه را به آن ها خواهند دوخت.
شیرازه دوزی به روش حصیری
معمولا برای فرش های روستایی، عشایری و به ویژه قشقایی این روش انجام خواهد شد. در این روش، اول شیرازه را تهیه کرده و بعد همانند روش شیرازه دوزی منفصل آن را به فرش می دوزند. راه شیرازه دوزی متصل برای فرش هایی که بخش ساده بافت آن پهن باشد، استفاده می شود.
در این روش ابتدا فرش را پهن کرده، بعد از آن در بخش کنار فرش در جهت عکس خواب فرش، پرز دو رج در طول فرش از بخش ساده بافت فرش را با قیچی جدا می کنند و بعد از ته کوتاه خواهند کرد. در مرحله بعد فرش را از پشت روی زمین پهن کرده و شیرازه را با نخی که با خامه فرش که متناسب با جنس و نمره آن است، به فرش خواهند دوخت.
تفاوت بین لبه دوزی فرش دستباف و ماشینی
۱- لبه فرش های دستباف به وسیله رفوگر با دست زده می شود ولی شیرازه پیچی فرش های ماشینی به وسیله ابزارهای مخصوص انجام خواهد شد.
۲- اساسا شیرازه بافی فرش های ماشینی با دستگاه سردوزی زده خواهد شد برای قالی های ماشینی نیز از کلمه سردوز هم استفاده می شود.
۳- شیرازه فرش ای دستباف به علت آن که با دست زده می شوند زحمت و نیاز به زمان بیشتری دارد در حالتی که شیرازه فرش های ماشینی با دستگاه بوده و سرعت انجام آن بسیار زیاد است و به همان نسبت هزینه لبه دوزی فرش آن نیز کمتر می باشد.
۴- نوع نخ به کار رفته برای لبه دوزی فرش های ماشینی با دستی کاملا فرق داشته به طوری که هر کدام برای انجام این امر نخ مخصوص به خود را باید داشته باشند.
بعضی از شرکت های قالیشویی این نکات مهم را رعایت نمی کنند و سبب صدمه به فرش های شما می شوند از این رو باید قالیشویی های معتبر را برای انجام لبه دوزی فرش انتخاب نمائید. از این رو بهترین گزینه قالیشویی امیدان بوده که جزء معتبرترین قالیشویی های تهران است که دارای هزینه لبه دوزی فرش مقرون به صرفه ای می باشد.
هزینه لبه دوزی فرش در شرکت های قالیشویی
از خدماتی که در مراکز قالیشویی ها مجاز ارائه می شود، لبه دوزی فرش می باشد. هزینه لبه دوزی فرش های دستباف به خاطر الیاف و نوع بافت و راه های لبه و شیرازه دوزی آن نسبت به فرش های ماشینی بیشتر خواهد بود.
قالیشویی امیدان با داشتن کادری مجرب و با سابقه آماده ارائه انواع خدمات قالیشویی نظیر شستشو انواع فرش ها، خشکشویی مبلمان، شیرازه دوزی، چرم دوزی و … می باشد.
سخن آخر
لبه های فرش به عنوان یکی از ارکان مهم فرش ها شناخته خواهد شد که می تواند پرز و تارهای فرش را در کنار هم نگه دارد. لبه های فرش ممکن است تحت شرایط خاصی نظیر رطوبت، بیدخوردگی، پارگی و … دچار صدمه و خسارت شوند و نیاز به ترمیم و تعمیر پیدا کنند. لبه دوزی فرش در حقیقت یک کار تخصصی و حرفه ای بوده و لازم است برای انجام آن از خدمات قالیشویی و نیروهای متخصص آن ها استفاده کنید. از این رو بهترین گزینه، قالیشویی امیدان است که جزء معتبرترین و بزرگ ترین قالیشویی های تهران می باشد. در این مطلب به سوال «لبه دوزی فرش چیست»، هزینه های آن و معرفی روش های آن پرداخته ایم.
بدون دیدگاه